Dora Maar was zoveel meer dan de huilende vrouw van Picasso !
Na het lezen van het boek Picasso, vernieuwer en vernietiger (geschreven door Arianna Stassinopoulos Huffington) in 1993 wilde ik meer weten over deze man die zoveel vrouwen verslonden heeft. In 2023 is het vijfitg jaar geleden dat Picasso overleed en herdacht wordt als het grootste scheppende genie van de twintigste eeuw. Hoewel zijn werklust en creativiteit ongeëvenaard zijn, wil ik hier met klem aan toevoegen: zonder muzen geen meester!
Dora Maar is een van Picasso’s muzen die een behoorlijk stempel op zijn werk heeft gedrukt. Dat zij ook een begenadigd kunstenares was, is lang niet bij iedereen bekend. Reden om een online lezing aan haar te wijden in het Picasso-herdenkingsjaar en tevens een mooie aanleiding om de schitterende roman Dora en de Minotaurus van Slavenka Drakulić onder de aandacht te brengen. In deze roman laat de auteur Dora Maar zelf aan het woord en brengt en passant de kunstwereld van de jaren dertig in Parijs tot leven. De Nederlandse vertaling (2020) uit het Kroatisch is gedaan door Hilda Schraa. Haar woorden over het boek:
De titel verwijst naar Picasso’s schilderij Dora en de Minotaurus: een monster met stierenkop paart met een vrouw. Het schilderij verbeeldt hoe de verhoudingen binnen hun relatie liggen. Dora geeft haar carrière als fotografe op voor Picasso, belandt na de breuk in een psychiatrische inrichting, vindt uiteindelijk troost in de religie.
In het voorwoord vertelt de schrijfster dat de roman is gebaseerd op een schrift met aantekeningen in het Kroatisch dat na Dora’s dood tussen haar spullen wordt aangetroffen. Om dit nog overtuigender te laten overkomen, wordt af en toe in een voetnoot een opmerking geplaatst in de trant van ‘hier is een aantal bladzijden uitgescheurd’ of ‘hier is iets doorgekrast’. Dankzij deze opzet heeft de lezer het gevoel de aantekeningen van Dora zelf te lezen, en niet een roman.
Tussen een stapel tijdschriften vindt Dora haar aantekeningen uit 1945 terug. Op aanraden van haar psychiater was ze ooit begonnen een en ander op te schrijven en nu, jaren later, besluit ze te antwoorden op de vraag die ze zichzelf destijds stelde: Hoe heeft dit me kunnen gebeuren? Hoe heb ik het zover laten komen dat ik in een psychiatrisch ziekenhuis ben beland?
Dora voelt zich veilig achter de camera, heeft succes als fotografe en leidt het leven van een onafhankelijke en vrijgevochten vrouw. Maar dan ontmoet ze in 1935 Picasso. Zij is op dat moment 28, hij 54. Hun relatie duurt negen jaar en is voor Dora een uiterst destructieve relatie. Hij vernedert haar, maakt haar in zijn schilderijen tot de belichaming van kwelling en pijn. Voor Picasso is namelijk alles (van ijzerdraad tot vrouwen en minnaressen) materiaal voor zijn kunst. Dit werpt de vraag op in hoeverre er voor een kunstenaar iets (liefde?) boven de kunst gaat.
We lezen Dora’s relaas over deze voor haar zo vernederende relatie met een wereldberoemde kunstenaar. Picasso is de minotaurus, Dora is de vrouw die verstrikt raakt in een web van gevoelens, pijn en vernedering. De roman boeit en intrigeert vanaf de allereerste bladzijde. Het is een ontroerend verhaal (dat echter nergens sentimenteel wordt) van een bijzondere, intelligente en artistieke vrouw, die door één man simpelweg tot niets wordt gereduceerd. Of zich tot niets laat reduceren, that’s the question. Drakulić snijdt hiermee het universele thema van afhankelijkheid in de liefde aan.
In mijn online lezing over Dora Maar in Context neem ik het boek van Slavenka Drakulić als uitgangspunt en vul dit aan met verhalen en kunstwerken waarin duidelijk wordt dat Dora Maar zo veel meer was dat de geliefde en muze van Pablo Picasso. Zij was een succesvolle fotografe totdat Picasso haar vertelde dat fotografie er niet toe doet …. en zij hem geloofde. Kortom tijd voor eerherstel voor Dora Maar.
De online lezing is live gegeven via ons webinarsysteem op woensdagavond 8 februari 2023 en on-demand beschikbaar. Je hebt een maand toegang tot de opname van de lezing (inclusief aanvullingen) in de besloten online leeromgeving van de Kunstgeschiedenis Academie.
Online lezing: Dora Maar in Context on-demand
In deze online lezing staat Dora Maar (1907-1997) centraal. Uitgangspunt is de Nederlandse vertaling van een werkelijk prachtig boek geschreven door Slavenka Drakulić. Zolang onze voorraad strekt, kun je dit boek bij je aanmelding voor de lezing bestellen.
Karin Haanappel
#kunstmaaktgelukkig
Datum: on-demand beschikbaar (opname 8 februari 2023)
Je hebt een maand toegang tot de opname van de lezing en alle aanvullingen.
Docent: Karin Haanappel
Duur: ca. 2,5 uur
Prijs: € 35,00 p/p voor de online lezing. Deelname is persoonlijk en niet overdraagbaar.
Heb je vragen? Stuur een e-mail naar teamkarinhaanappel@gmail.com en je krijgt zo snel mogelijk antwoord!
Op al onze activiteiten, zowel betaald als gratis, zijn onze Algemene Voorwaarden van toepassing (zie de link onderaan deze pagina).
Online cursus Vrouwen van Picasso zomer 2023
In het kader van de wereldwijde Picasso herdenking heb ik besloten om zomer 2023 de online cursus Vrouwen van Picasso te geven, bestaande uit acht bijeenkomsten die ik live geef via ons webinarsysteem. De opnames komen, voorzien van aanvullingen, in de online leeromgeving van de Kunstgeschiedenis Academie. Na afloop van de cursus heb je nog drie maanden toegang.
Meer informatie op de website: www.vrouwenvanpicasso.nl
© Kunstgeschiedenis Academie | Kunsthistorica Karin Haanappel | All Rights Reserved
Op alle diensten & producten zijn onze algemene voorwaarden & privacy verklaring van toepassing